
ventileren: zet ramen en deuren open
Naar aanleiding van vragen over ventilatie en aerosolen hebben wij op de website van het RIVM informatie gevonden die ook voor kerken relevant kan zijn. Het daar gepubliceerde onderzoeksverslag is gericht op de sector gezondheidszorg. De zorgspecifieke elementen noemen wij daarom hier niet.
Ventilatiesystemen lijken niet van invloed te zijn op de overdracht van het virus. Dat zou blijken uit onderzoek op cruiseschip Diamond Princess. Op een later moment wordt advies uitgebracht over de vraag of je door zingen eenvoudiger via aerosolen het virus kunt overdragen.
Wat betreft ventilatie is kort gezegd op dit moment ons advies: zet tijdens en na de kerkdienst ramen en deuren zoveel mogelijk open, voor de verversing van de lucht in de kerk.
uit artikel op de website van RIVM
Op de website van het RIVM vonden wij deze informatie (door ons zoveel mogelijk ontdaan van wetenschappelijke verwijzingen):
kleine en heel kleine druppels
Kleine druppels kunnen een grotere afstand afleggen en met name druppelkernen blijven langer in de lucht hangen (WHO). De huidige richtlijnen zijn gebaseerd op de aanname dat mens-op-mensoverdracht vooral direct plaatsvindt, binnen een afstand van 1,5 meter via relatief grotere druppels bij hoesten en niezen, of indirect via contact met besmette voorwerpen of oppervlakken (WHO, CDC). Men stelt dat op basis van de huidige inzichten niet is aangetoond dat aerogene overdracht (via kleinere druppels) een rol speelt bij de verspreiding van het virus.
uitbraken bij koren
Het RIVM heeft van GGD’s geen signaal ontvangen dat er aerogene overdracht heeft plaatsgevonden. In Nederland zijn wel enkele ‘clusters’ gerapporteerd waar dit type overdracht een mogelijke route was, maar hier is nog geen onderzoek over gepubliceerd. Dit betreft vooral uitbraken bij koren. Hierover zal apart worden geadviseerd.
publieke plekken
Er zijn geen studies bekend waarbij besmettelijke virusdeeltjes gemeten zijn in de lucht van publieke plekken zoals supermarkten of openbaar vervoer, maar daarbij moet worden aangetekend dat dit ook moeilijk is om aan te tonen. Er zijn wel publicaties over locaties waar mogelijk iemand via aerogene overdracht andere personen heeft besmet. Maar het is ook mogelijk dat de besmettingsroute op die beschreven locaties toch via een druppel of via contact met besmette voorwerpen of oppervlakken verlopen is.
onderzoek luchtdruppeltjes
Het is aangetoond dat aerosolen worden gevormd door mensen bij niezen, hoesten en praten. In experimentele settings is vastgesteld dat de virusdeeltjes meerdere uren besmettelijk kunnen blijven in de luchtdruppeltjes. Slechts één beperkt onderzoek meldt dat infectieus virus is aangetoond in luchtmonsters buiten onderzoeksomstandigheden (waarin het virus werd gekweekt). Verder zijn er twee studies met fretten waar aerogene transmissie als mogelijke route wordt genoemd. Maar ook hier kan niet met zekerheid worden vastgesteld of de verspreiding via aerosolen of via druppels heeft plaatsgevonden.
onvoldoende bewijs
Concluderend, zo staat in het artikel, ‘is er op dit moment nog onvoldoende bewijs of het virus over langere afstand verspreid kan worden, danwel daadwerkelijk infectieus is en tot besmettingen kan leiden.’
advies volgt over overdracht bij zingen en sporten
Men gaat nog advies overbrengen over de mogelijke invloed van aerosolen bij de verspreiding van het virus bij zingen.
rol van ventilatiesystemen / airco’s
Onderzoek naar de verspreiding van het virus op cruiseschip Diamond Princess wijst uit dat verspreiding op het schip heeft plaatsgevonden via direct contact en oppervlakken en dat het ventilatiesysteem geen rol heeft gespeeld bij de verspreiding. Een andere onderzoeker stelt dat overdracht mogelijk heeft plaatsgevonden door de airconditioning, maar dat door de opzet van de studie andere routes niet kunnen worden uitgesloten. Vooralsnog is daarom de conclusie dat de rol van deze installaties in de verspreiding van het virus nog niet opgehelderd is, maar dat dit geen rol lijkt te hebben gespeeld in de epidemie en dat er geen reden is het huidige beleid aan te passen.
goed ventileren van belang
Op basis van de huidige inzichten zijn aanpassingen van ventilatiesystemen niet nodig. De geldende richtlijnen en onderhoudsinstructies kunnen worden gevolgd. Het is wel van belang dat er mogelijkheden zijn om te ventileren; goed ventileren is nodig voor het verversen van de lucht en draagt bij aan een prettig en gezond binnenklimaat.
_______
Bron: RIVM
- wetenschappelijke onderbouwing en literatuurverantwoording in het artikel van 18 mei
- verspreiding coronavirus
Contactpersonen / meer informatie: Dienstenbureau via het e-mailadres in tijden van corona: verbinding@cgk.nl
alle coronaberichten op onze website: www.cgk.nl/corona | hulp bieden en hulp vragen: www.nietalleen.nl |