In de Domkerk in Utrecht werd op 1 juni een internationaal symposium gehouden over een aspect van het koloniale verleden met het oog op de rol van de kerk, onder de titel: Slavernij – doorwerking en bevrijding. Stemmen uit de Kerken, toen en nu. Zendingsconsulent Willem van ‘t Spijker bezocht het symposium en vroeg zichzelf af: heeft dat ook met de CGK te maken?
twee slaven
Je zou kunnen zeggen: de CGK zijn pas sinds 1928 actief in de zending en toen was slavernij allang afgeschaft, dus dat raakt ons niet. De vraag is alleen of met de afschaffing van de slavernij door de Nederlandse overheid in 1863, slavernij opgehouden is te bestaan. Een van de sprekers tijdens het symposium wees op een recent onderzoek aan de VU, waaruit blijkt dat elk Nederlands huishouden ergens in de wereld twee slaven heeft. Zij zorgen ervoor dat wij onze samenleving kunnen leven op het welvaartsniveau dat we hebben. Dat zijn mensen die in kledingateliers in Pakistan en India werken. Of kinderen die in kobaltmijnen diep onder de grond graven naar datgene wat wij in onze telefoons hebben, of noem maar op. Maar daarmee hebben we al een grote sprong gemaakt.
geen kritiek toegestaan
Ds. Danielle Dokman, Luthers predikant te Suriname, begon het symposium door te wijzen op de verschillen tussen de kerkgenootschappen die in dat land werkten. De gereformeerde theologen en kerken waren in Suriname vooral ten dienste van de blanke bevolking daar, en dus stevig onderdeel van het koloniale systeem. De Rooms Katholieke Kerk en de Herrnhutters trokken zich vooral het lot aan van de mensen die tot slaaf gemaakt waren. Daarbij moesten de rooms-katholieke priesters zich vooral bezighouden met het werk onder de leprozen – dus ver van de bewoonde wereld, en de Herrnhutters probeerden onder de tot slaaf gemaakte mensen het Evangelie te verkondigen. Dominees die in Suriname wilden gaan werken – van welke denominatie ze ook waren – moesten beloven dat zij zich verre zouden houden van enige kritiek op alles wat met slavernij te maken heeft.
zelfreflectie
Tijdens het symposium vroeg de zendingsconsulent zich af: als in die tijd de CGK al hadden bestaan, hoe zouden die zich dan hebben opgesteld? En een andere gedachte: maar ook vandaag leven we in een wereld die gedomineerd wordt door de ongelijkheid die slavernij ooit ook was – alleen noemen we het nu anders. Laat ik in mijn (koop)gedrag uitkomen wat de waarde van elk mensenleven is?
